Transparante Algoritmes voor Beter Beleid

Den Haag, Nederland

De status van Algoritmes neemt momenteel mythische vormen aan. Zoals bij veel mythes leidt dit tot verwachtingen en onrust die niet altijd even goed gefundeerd zijn. Het systematische gebruik van data kan inderdaad maatschappelijke misstanden effectiever traceren en helpen bestrijden. Het kan echter zelf juist ook misstanden veroorzaken. Mede daarom worden door overheden en bedrijven lang niet alle mogelijkheden hiertoe ook daadwerkelijk gebruikt. Het is nu vooral zaak om transparant te maken wat er precies gebeurt, wat er kán, en wat er mág met algoritmes. Kan het beleid in de toekomst daadwerkelijk voldoende “grip op data” krijgen om dit te realiseren?

Beleidsinitiatieven, als de ‘Agenda Digitale Overheid’ van het Ministerie van BZK en ‘Nederlandse AI-coalitie’ van het Ministerie van EZK zijn genomen, gestimuleerd door media en politiek die de onrust over dit onderwerp verwoorden. Verscheidende moties van Kamerleden als Middendorp, Verhoeven en Van der Molen over het maken van richtlijnen voor het gebruik door overheden van algoritmes met mogelijk ingrijpende consequenties voor burgerrechten zouden deze angsten moeten wegnemen. Hoe kunnen we de randvoorwaarden voor het gebruik van algoritmes vaststellen en zo grondig controleren dat we angst voor misstanden voldoende wegnemen om de technologische kansen te kunnen benutten?

Het bedrijfsleven loopt voor met het gebruik van algoritmes en big data. Vormen van publiek-private samenwerking lijken daarom perspectieven te bieden maar laten op zich wachten. De AI-coalitie heeft onder andere een agenda opgesteld met acties gericht op human capital, research en innovatie, data delen, maatschappelijke acceptatie en inclusie en startups en scale-ups. Het bedrijfsleven kan via deze samenwerking ook meewerken aan de regelgeving aangaande privacy en transparantie. De vraag is of hiermee extra toezichthoudende instanties zoals de instelling van een Privacy Commissionair kan worden voorkomen.

Internationaal toonaangevende partijen leveren een belangrijke bijdrage aan dit debat. Inmiddels is bekend geworden dat het grootste netwerk van AI-onderzoekers ter wereld, CLAIRE, haar hoofdkantoor vrijwel zeker in Nederland zal gaan vestigen. Daarnaast wordt de toon van het debat gezet door nieuwe onderzoeksinstituten als het Amerikaanse AI Now Institute en actiegroepen als ALLAI die een rol spelen om problemen vast te stellen en oplossingen aan te dragen.

Graag nodigen we u uit om op het congres met ons in discussie te gaan over maatregelen die voor langere termijn perspectieven bieden voor burger, bedrijf en de overheid.

Programma Adviesraad